Nguyên tắc đầu tiên, nếu không may bị tai nạn cho mắt, sau khi sơ cứu, nếu thấy đau nhức, nhìn mờ, chảy nước mắt, cảm giác có dị vật không nhanh chóng mất đi hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa mắt ngay. Khi gặp những tình huống dưới đây, việc sơ cứu nhanh, đúng quyết định rất nhiều đối với tổn thương mắt.
Chấn thương mắt khi nấu ăn
Khi nấu ăn, dầu hay mỡ nóng có thể nổ khi sôi và không ít người đã bị dầu nóng nổ bắn vào mắt. Hoặc bất kỳ chất lỏng nào bắn vào mắt sẽ làm bạn khó chịu. Dịch lỏng có thể chứa một loại acid nào đó và gây chảy nước mắt, cảm giác bỏng rát. Đặc biệt một vài loại gia vị hay thực phẩm như nước sốt gà có chứa các vi sinh có thể gây nhiễm trùng. Các chất lỏng dùng trong chế biến thực phẩm có thể gây bỏng hoặc phồng rộp cho mắt.
Nếu không may gặp tình huống này, bạn hãy nhanh chóng xối rửa mắt bằng nhiều nước ngay lập tức. Động tác này sẽ giúp đẩy ra ngoài các tiểu thể dầu mỡ và chất bẩn khác. Chấn thương nếu ở dạng vi thể thì các dung dịch nước mắt nhân tạo sẽ giúp bạn dễ chịu nhanh chóng. Đừng nên dùng các thuốc chống đỏ mắt, chúng sẽ làm mắt của bạn dễ bị nhiễm trùng hơn và quá trình hàn gắn vết thương lâu hơn.
Tương tự khi bạn thao tác với hạt tiêu hay các gia vị cay nóng khác như ớt, hành, chúng có thể bám vào các ngón tay và lọt vào mắt nếu chúng ta dùng tay quệt hay day dụi vào mắt. Do vậy bạn nên rửa tay kỹ hoặc đeo găng tay khi làm bếp. Nếu chẳng may hạt tiêu hay gia vị nóng chui vào mắt bạn nên xối rửa bằng nhiều nước. Cũng nên rửa quanh mắt bằng dầu gội trẻ em. Không nên dùng xà phòng trực tiếp vào mắt.
Có thể mù lòa vì hóa chất tẩy rửa
Các thuốc tẩy trắng, chất lau chùi lò nướng và các hóa chất làm sạch khác có thể gây hại nghiêm trọng, thậm chí là mù lòa cho mắt. Nếu chẳng may những chất trên lọt vào mắt, hãy rửa bằng nước thật nhiều, sau đó phải đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt để được xử lý và hướng dẫn tiếp theo. Bởi hóa chất càng bám lâu trên mắt càng gây hại cho thị lực.
Các tai nạn cho mắt trong nhà bếp, khi tẩy rửa đều có thể phòng ngừa bằng cách đeo kính bảo vệ khi nấu nướng, khi lau dọn. Đây là dụng cụ bảo vệ mắt có thể giúp ta tránh hầu hết chấn thương đối với mắt. Nếu bạn không định bảo vệ mắt mình bằng kính bảo vệ khi đun nấu thì chí ít cũng nên trang bị khiên chắn hay nắp đậy cho chảo hay xoong nồi.
Chấn thương mắt vì ngã, do vật sắc nhọn
Theo thống kê, có đến 90% tai nạn mắt có thể phòng tránh được, 50% chỉ đơn giản là đeo kính khi có mặt ở trong điều kiện nhạy cảm cho mắt. Tai nạn xảy ra mọi lúc mọi nơi, nhưng ở nhà là nhiều nhất 47%, khi vui chơi nhất là chơi thể thao là 15%, 16% do công việc, tai nạn giao thông là 12%, 14% là trong các hòan cảnh khác.
Tại nhà, các vật dụng như dao, dĩa, kẹp, kéo và các vật dụng sắc nhọn khác như đũa, tăm có thể gây hại nghiêm trọng cho mắt. Ta luôn phải có ý thức đề phòng bởi chúng gây hại cho mắt, đặc biệt là khi có trẻ nhỏ trong nhà. Đừng quên vật sắc nhọn là nguyên nhân phổ biến hàng thứ 3 gây hại cho mắt trẻ em.
Đặc biệt, trong ngày Tết có những đồ trang trí rất đặc thù, như cây đào, cây quất trong nhà, khi trẻ chạy nhảy chơi đùa cũng có nguy cơ bị cành nhọn đâm vào mắt.
Rồi tai nạn do đồ chơi. Năm nào BV Mắt cũng tiếp nhận các trường hợp chấn thương mắt do đồ chơi là súng bắn bi, pháo hoa, pháo thăng thiên gây ra.
Vì thế, hãy hạn chế các đồ chơi nguy hiểm cho trẻ như súng ống, kiếm, các đồ có sắc nhọn và hãy luôn để mắt đến con trẻ khi chúng chơi đùa.
Trượt sàn nhà, ngã khi mở tủ, tràn nhà trơn ướt gây ngã và chấn thương cho mắt nhiều hơn bạn tưởng tượng. Ngã là nguyên nhân hàng đầu gây chấn thương mắt tại Mỹ suốt những năm 2002-2011. Người lớn hơn 60 tuổi hứng chịu chấn thương loại này đặc biệt nhiều. Hãy bảo đảm một môi trường an toàn trong nhà, tránh trơn trượt, khi lau nhà tuyệt đối không cho trẻ chạy nhảy, trẻ tè dầm, vãi nước... hãy lau cho kỹ để tránh nguy cơ trẻ đang chạy, dẫm phải vũng nước ngã có thể gây nhiều chấn thương nguy hiểm, thậm chí cả chấn thương sọ não do đầu đập xuống sàn nhà.
Hãy chườm mắt sưng bằng đá
Khi xảy ra va chạm, ngã gây chấn thương vùng mắt, sưng đau mắt, cách đơn giản nhất là dùng đá cục bọc bằng khăn sạch áp lên mắt trong vài phút hoặc đắp bằng nước lạnh. Nên khám bác sĩ ngay nếu có vấn đề gì đó bất thường đi kèm.
Hãy lưu ý sơ cứu đúng cách và đến viện ngay khi có những bất thường để bảo vệ thị lực của chính mình.
BS Hoàng Cương
