Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Margaret Chan khẳng định: “Sự kiện chùm ca bệnh dị tật đầu nhỏ và các bệnh lý thần kinh khác được ghi nhận gần đây tại Brazil, tiếp sau một chùm ca bệnh tương tự ở Polynesia thuộc Pháp vào năm 2014, tạo thành một Tình trạng y tế công cộng khẩn cấp gây quan ngại quốc tế.
Sự phối hợp quốc tế trong ứng phó là hết sức cần thiết nhằm tăng cường giám sát, phát hiện các trường hợp nhiễm vi-rút, các dị tật bẩm sinh và các biến chứng thần kinh, tăng cường sự kiểm soát các quần thể muỗi và thúc đẩy việc phát triển các xét nghiệm chẩn đoán và vắc-xin để bảo vệ người dân có nguy cơ, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai”.
Theo đó, một cuộc họp trực tuyến của Ủy ban khẩn cấp, theo Điều lệ Y tế Quốc tế đã được triệu tập ngày 3/2 để thu thập ý kiến về mức độ nghiêm trọng của mối đe dọa đối với sức khỏe liên quan tới diễn biến lây lan của bệnh do vi-rút Zika tại châu Mỹ Latinh và vùng Caribê.
Để đánh giá mức độ đe dọa, 18 chuyên gia và cố vấn đã xem xét cụ thể sự tương quan mạnh, về mặt thời gian và không gian, giữa nhiễm vi-rút Zika và sự gia tăng các trường hợp dị tật bẩm sinh và các biến chứng thần kinh được phát hiện.
Các chuyên gia đồng ý rằng mối quan hệ nhân quả giữa nhiễm vi-rút Zika trong thai kỳ và dị tật đầu nhỏ là hết sức đáng ngờ, mặc dù chưa được khoa học chứng minh. Tất cả đều đồng ý sự cấp thiết trong việc điều phối các nỗ lực quốc tế để tiến hành điều tra và tìm hiểu rõ hơn về mối tương quan này.
Các chuyên gia cũng xem xét các hình thức lây truyền gần đây và sự phân bố địa lý rộng lớn của các loài muỗi có thể truyền vi-rút.
Việc chưa có vắc-xin cũng như các xét nghiệm chẩn đoán nhanh, tin cậy cũng như thiếu miễn dịch trong cộng đồng ở các nước mới bị ảnh hưởng được cũng là những lý do gây quan ngại.
Tuy nhiên, tại cuộc họp này, các chuyên gia cũng cho rằng không có cơ sở về y tế công cộng cho việc khuyến cáo hạn chế về du lịch hoặc thương mại để ngăn chặn sự lây lan của vi-rút Zika. Bởi các chùm ca mắc rối loạn thần kinh gần đây bị nghi ngờ liên quan tới vi rút Zika mới là mối quan ngại gây là tình trạng y tế công cộng khẩn cấp chứ không phải bản thân vi rút Zika.
Hiện tại, các biện pháp bảo vệ quan trọng nhất là sự kiểm soát quần thể muỗi và ngăn ngừa muỗi đốt cho những người có nguy cơ, đặc biệt là phụ nữ mang thai.
Theo đó, để phòng ngừa và kiểm soát Zika cần giảm số lượng muỗi bằng cách giảm nguồn (loại bỏ và xử lý các điểm sinh sản) và làm giảm tiếp xúc giữa muỗi và con người.
Điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng thuốc chống côn trùng; mặc quần áo (tốt hơn là màu sáng) che càng kín cơ thể càng tốt; sử dụng các rào cản vật chất như lưới, đóng kín cửa ra vào và cửa sổ; ngủ có màn chống muỗi. Ngoài ra, cần đổ hết nước và làm sạch các thùng chứa nước như xô, chậu hoa hoặc lốp xe cũ để loại bỏ những nơi muỗi có thể sinh sản.
Đặc biệt chú ý và giúp đỡ những người không có khả năng tự bảo vệ mình đầy đủ, chẳng hạn như trẻ em, người ốm hoặc người già.
Hồng Hải
