Chúng ta mong đợi ngày dài hơn đêm như muốn níu kéo thêm những giây phút mình đang hiện hữu trên cuộc đời. Chúng ta mong chờ khí hậu ấm áp hơn như muốn sưởi ấm những cõi lòng. Hoa đua nhau nở, cây nảy lộc đâm chồi.
Ngày nay, các nhà nghiên cứu y học đã đưa ra những bằng chứng cho thấy có rất nhiều yếu tố làm thay đổi diện mạo và tâm trạng con người theo hướng tích cực mỗi dịp Xuân về.
Trước tiên, phải nói về SAD. Đây là cách chơi chữ trong tiếng Anh. Sad có nghĩa là buồn và SAD là viết tắt của cụm từ Seasonal Affective Disorder có nghĩa là những xáo trộn trong cơ thể do mùa (thời tiết, khí hậu...) gây ra. SAD là một dạng bệnh trầm cảm gây... sad, tức là gây buồn mà rất nhiều người mắc phải vào mùa đông.
Những người bị SAD thường có các rối lọan về tâm trạng như mất “nhuệ khí”, mệt mỏi, rã rời, không còn năng lượng và từ đó kéo theo những rối lọan về thể chất. Các nghiên cứu khoa học cho thấy SAD tác động trực tiếp lên cư dân tùy thuộc vào vị trí địa lý...
Những cộng đồng dân cư sống ở những vùng lạnh nhất trong mùa đông hay nơi mùa đông xuất hiện dài nhất thì tần số bị SAD nhiều hơn cư dân ở những vùng khác. Bệnh sẽ thuyên giảm hoặc biến mất khi Xuân về.
Rất nhiều nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ giữa mùa Xuân và sức khỏe tâm thần. Vào mùa Xuân, ánh nắng mặt trời lan tỏa mọi nơi. Ánh sáng giúp sản sinh ra những hóa chất có trong não, cụ thể là serotonin, tác động trực tiếp lên tâm trạng khiến con người cảm thấy tràn trề hạnh phúc.
Có nhiều bằng chứng cho thấy ánh sáng mặt trời cũng tác động vào các tuyến, làm thay đổi hệ nội tiết vốn mang lại sự khỏe mạnh cho chức năng của não.
Mùa Xuân cũng là mùa giúp cơ thể hấp thu tốt một số vitamin và khoáng chất, trong đó nổi tiếng nhất là vitamin D. Nhiều nghiên cứu cho thấy nếu chỉ cần tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mỗi tuần 10 phút thì cơ thể sẽ có đủ nguồn vitamin D để “lai rai” cho đến... hết kiếp.
Cũng được chứng minh từ các nghiên cứu y học, con người ta thường hay có những họat động thể chất trong mùa Xuân. Trong khi đó, mùa đông lại lạnh giá, tiết trời ảm đạm, người ta thường thích vùi mình trong chăn hơn là đi ra ngoài. Thiếu các họat động thể chất sẽ gây ảnh hưởng xấu cho cơ thể, cả về tinh thần lẫn thể chất.
Mùa Xuân cũng là mùa đem lại niềm hy vọng mới cho một cuộc sống mới. Càng ngày càng có thêm nhiều khám phá cho thấy cuộc sống và sức khỏe của con người bị tác động theo mùa và không thể phủ nhận rằng mùa Xuân là mùa mang đến nhiều lợi ích nhất, đặc biệt là về sức khỏe tâm thần. Khi có một tinh thần phơi phới, không vướng bận buồn lo thì sẽ đẩy lùi được bệnh tật.
Sức khỏe tâm thần là một thuật ngữ có vẻ trừu tượng nhưng lại tác động lên nhiều chức năng như ngủ, tình dục, trầm cảm, lo âu..., vốn được xem là những vấn nạn của sức khỏe tâm thần.
Có 50 dạng rối lọan tâm thần đã được phân loại và thảo luận trong cuốn “50 dấu hiệu của bệnh tâm thần” của BS James Whitney Hick. Phần lớn các dấu hiệu này sẽ được nhận dạng bởi những người chung quanh ta hoặc chính ta.
Như trên đã nói, mùa Xuân là mùa đem lại lợi ích nhiều nhất cho sức khỏe tâm thần. Sự thư giãn mà chúng ta có được trong những ngày Xuân cũng là một cách để “tập thể dục” cho tinh thần. Chúng ta cảm nhận được mùa Xuân qua tất cả những giác quan của chúng ta, gồm mắt, tai, mũi, da... và những nhận thức về sự thay đổi khí hậu, thời tiết cũng sẽ tác động vào hành vi.
Mùa Xuân cũng là thời điểm thích hợp để chúng ta lập ra một kế họach dài hạn cho sức khỏe. Không thể chối cãi rằng trong cuộc sống gấp gáp, vội vã hôm nay, phần lớn những bệnh hiểm nghèo hoặc những cái chết trẻ đều có quan hệ đến lối sống của chúng ta. Những căn bệnh do lối sống gây ra bao gồm nhồi máu cơ tim, đột quị, ung thư, thấp khớp, rối lọan tiêu hóa, tâm thần, tai nạn giao thông...
Điều may mắn là những mối đe dọa như vậy có thể được ngăn ngừa, trì hoãn bằng những thay đổi nhẹ nhàng và đơn giản trong cuộc sống hàng ngày. Thật vậy, chúng ta có thể kiểm soát lối sống hay vấn đề ăn uống tác động sâu sắc lên sức khỏe bằng cách tăng cường dinh dưỡng hợp lý, rèn luyện thân thể, nói không với thuốc lá, tránh stress, không lạm dụng rượu bia…, trong đó, mối liên hệ giữa khói thuốc và vô số bệnh tật đáng sợ có lẽ ai trong chúng ta cũng đã biết!
Dinh dưỡng đóng một vai trò quan trọng vì có ảnh hưởng trực tiếp đối với sức khỏe. Thực phẩm là nguồn năng lượng và cung cấp cho cơ thể những vật liệu cần thiết để sửa chữa những hư tổn, giúp cơ thể sản sinh ra các tế bào máu và chống lại sự nhiễm trùng. Tuy nhiên, nếu ăn uống không đúng cách sẽ làm chúng ta béo phì, thấp khớp, cao huyết áp, tiểu đường…
Rèn luyện thân thể cũng là một phần không thể thiếu nếu muốn có sức khỏe tốt. Việc rèn luyện thân thể thường xuyên và điều độ sẽ giảm rủi ro mắc các bệnh tim mạch và nhờ đó cơ thể duy trì được tình trạng sức khoẻ tốt.
Hãy tận dụng những lợi ích của mùa Xuân để duy trì và nâng cao sức khỏe. Chúng ta thường nghe nói “có tiền mua tiên cũng được”, nhưng nếu bảo rằng “có tiền cũng sẽ mua được sức khỏe” thì... chưa hẳn!
Theo Dược sĩ Nguyễn Bá Huy Cường
Người lao động
